Rodzice często zastanawiają się, czy ich dziecko prawidłowo się rozwija. Kontrolują i porównują z innymi dziećmi: czy już zaczęło siadać, chodzić, samo jeść łyżeczką. Troska o prawidłowy rozwój powinna również dotyczyć rozwoju mowy. Trzeba pamiętać, że każde dziecko jest inne, ale pewne granice (w nabywaniu poszczególnych umiejętności) zostały wyznaczone po to, aby w porę zareagować i pomóc dziecku w razie potrzeby.

Jak wygląda prawidłowy rozwój mowy?

Dwulatek powinien wypowiadać około 200 słów (ko,ko, hau, hau,bum bum, liczymy jako słowo). Łączy po dwa-trzy wyrazy w zdania.

Brak przyrostu nowego słownictwa powinien skłonić nas do zwiększenia ilości zabaw z dzieckiem, które będą je pobudzały do podejmowania prób „mówienia”.

Trzylatek powinien wymawiać: wszystkie samogłoski (A,O,E,U,I,Y), oraz głoski: M,MI, P,PI ,B,BI, W,WI, F,FI, K,KI, G,GI, H,HI, T,D,N. Zamiast szafa może być jeszcze safa lub siafa, L może być zastępowane J. Brak jest głosek SZ,RZ,CZ,DŻ oraz głoski R.

Czterolatek może nadal nie wymawiać głosek SZ,RZ,CZ,DŻ zamiast nich wymawia S,Z,C,DZ lub Ś,Ź,Ć,DŹ. Pojawia się L i coraz bardziej rozbudowane zdania.

Pięciolatek  potrafi wymawiać głoski SZ,RZ,CZ,DŻ i zaczyna pojawiać się głoska R.

Sześciolatek wszystkie głoski realizuje poprawnie. Czyli tak jak osoba dorosła.

Mowa powinna być wyraźna i zrozumiała dla otoczenia. Dziecko powinno już prawidłowo stosować formy gramatyczne. Jego zasób słownictwa powinien pozwolić mu na dłuższe wypowiedzi, opisy obrazków, opowiadanie bajek i odpowiadanie na pytania w sposób logiczny. Powinno rozumieć bardziej złożone instrukcje (np.: „duże, koło pomaluj zieloną kredką”). Powinno także rozumieć wysłuchane opowiadania i bajki oraz ich puentę. Za chwilę czeka je nauka w szkole i powinno być do niej przygotowane.

Możliwe przyczyny nieprawidłowości w wymowie dziecka to:

•          słaba kontrola nad narządami mowy,

•          krzywy zgryz,

•          słaby słuch,

•          problemy z oddychaniem,

•          problemy z połykaniem,

•          predyspozycje genetyczne,

•          nieprawidłowości anatomiczne (rozszczepy, zespoły genetyczne)

•          naśladowanie kogoś z otoczenia mającego wadę wymowy,

•          trzeci migdał,

•          skrócone wędzidełko podjęzykowe.

Kiedy zabrać dziecko do logopedy?

Zawsze gdy coś nas niepokoi w rozwoju jego mowy. Być może jest to ciągle norma rozwojowa. A być może trzeba jak najszybciej rozpocząć terapię, aby w przyszłości dziecko uniknęło problemów z nauką pisania i czytania oraz niestabilności emocjonalnej. Każda wada wymowy, która nie jest korygowana, będzie się z wiekiem pogłębiać, a im dziecko mniejsze tym szybsze postępy w terapii.

                                                              Oprac. Agnieszka Leśniak-Stepień

                                                                               neurologopeda